Ave Caicoli, Dili, Timor-Leste

info@pdhj.tl

  • tp
  • en

Provedór Subliña Profisionál Saúde sira-nia Dezafiu Karreira iha Semináriu Nasionál

Dili, 14 dezembru 2024 – Provedór Direitus Umanus no Justisa, Virgílio da Silva Gurreres ‘Lamukan’ sai oradór iha Semináriu Nasionál ba Profisionál Saúde ne’ebé hala’o iha auditóriu CNE. Ho tema “Implementasaun Rejime Karreira Profisionál Saúde nian iha Kontestu Estadu Direitu Demokrátiku”, Provedór subliña papél konstitusionál instituisaun nian iha salvaguarda direitus umanus no governasaun di’ak. Destaka Artigu 27 Konstituisaun Timor-Leste nian, Provedór subliña mandatu PDHJ nian nu’udar órgaun independente atu investiga no rezolve keixa sidadaun nian hasoru autoridade públika sira, partikularmente iha kazu abuzu podér, desizaun arbitrária, ka violasaun direitus umanus.

Provedór elabora kona-ba ámbitu kbiit fiskalizasaun PDHJ nian, hodi refere ba Artigu 34 Konstituisaun, ne’ebé estende nia mandatu hodi tau-matan ba entidade públika sira no, iha kazu balun, entidade privada sira ne’ebé jere fundu públiku sira. “Arbitrariedade no abuzu podér estraga direitus umanus no governasaun di’ak,” Provedór afirma. Iha setór saúde, prátika sira hanesan ne’e perturba servisu esensiál sira, partikularmente iha área remota sira iha ne’ebé sidadaun sira hasoru difikuldade atu asesu ba kuidadu saúde adekuadu, direitu sosiál fundamentál ida. Provedór mós hato’o preokupasaun kona-ba governu nia desizaun foin lalais ne’e atu la renova kontratu ba kuaze profisionál saúde 2,000, ne’ebé fó impaktu maka’as ba prestasaun servisu iha rejiaun sira ne’ebé ladún hetan atendimentu.

Provedór kritika sirkulár sira no desizaun administrativa sira ne’ebé falla atu aliña ho prinsípiu konstitusionál no enkuadramentu legál sira, hodi alerta hasoru medida sira ne’ebé restrinje direitu profisionál sira ka limita asesu ba servisu esensiál sira. “Governasaun di’ak ezije katak desizaun sira konsidera interese parte interesada hotu-hotu nian no reflete padraun legál no konstitusionál”, Provedór observa. Refere ba kazu sira ne’ebé funsionáriu públiku sira hetan restrisaun atu hala’o funsaun sekundária, Provedór argumenta katak polítika sira hanesan ne’e labele kompromete sira-nia independénsia ka integridade profisionál enkuantu garante kumprimentu ba lei.

Konklui intervensaun, Provedór husu esforsu koletivu hodi halo advokasia ba mudansa polítika ne’ebé efetivu iha setór saúde. “Ami nia papél la’ós atu kontra polítika sira governu nian maibé atu garante katak sira tane aas direitu sidadaun sira nian no kaer metin ba prinsípiu demokrátiku sira,” Provedór afirma. Destaka importánsia hosi kolaborasaun hosi parte interesada sira, Provedór husu ba Ministériu Saúde atu konsidera input hosi profisionál saúde sira bainhira formula polítika sira ne’ebé afeta sira-nia kareira no prestasaun servisu sira.

This post is also available in: English

Notisia seluk

PDHJ Halo Advokasia ba Direitu LGBTIQ+ no Defisiénsia iha Timor-Leste

Dili, 25 Marsu 2025 – Provedór ba Direitus Umanus no Justisa, Virgílio da Silva Guterres ‘Lamukan’, partisipa nu'udar panelista iha mini-workshop ida kona-ba "Promove...

PDHJ Reforsa Direitus Umanus no Boa Governasaun iha Formasaun Naval F-FDTL

📍 Dili, 24 Marsu 2025 – Provedoria Direitus Umanus no Justisa (PDHJ), tuir Konstituisaun Timor-Leste Artigu 27, hetan mandatu atu fiskaliza entidade públika sira,...

PDHJ Delega Ofisiál Superiór sira ba Programa Hasa’e Kapasidade Direitus Umanus nian iha Índia

New Delhi, Índia, 9 marsu 2025 - Provedoria Direitus Umanus no Justisa Timor-Leste (PDHJ) delega funsionáriu superiór na’in haat hodi partisipa iha Programa Empoderamentu...

PDHJ Apoia Esforsu Globál Hodi Hametin Ema Idozu Sira Nia Direitu

Jenebra, 13 marsu 2025 – Provedór ba Direitus Umanus no Justisa Timor-Leste nian, Virgílio da Silva Guterres ‘Lamukan’, no Provedóra-Adjunta ba Direitus Umanus, Maria...
Skip to content