Jenebra, 11 marsu 2025 – Provedoria dos Direitos Humanos e Justiça (PDHJ) ofisialmente hetan re-akreditasaun ho estatutu “A” husi Aliansa Globál Instituisaun Nasionál Direitus Umanus (GANHRI),marka marku signifikativu ida iha ninia kompromisu kontinua ba direitus umanus iha Timor-Leste. Sertifikadu akreditasaun ne’e aprezenta formalmente ba Provedór Direitus Umanus no Justisa, Virgílio da Silva Guterres ‘Lamukan’, no Provedóra-Adjunta Direitus Umanus, Maria Marilia da Costa, hodi rekoñese PDHJ nia aderénsia ba padraun direitus umanus internasionál no ninia servisu independente no efetivu iha rai laran.
Konkista ida-ne’e koloka Timor-Leste entre de’it nasaun luzófona (komundidade lian-portugés) rua, hamutuk ho Portugál, hodi hetan akreditasaun estatútu “A”, testamentu ida ba PDHJ nia dedikasaun hodi kaer metin prinsípiu direitus umanus globál sira. GANHRI nia akreditasaun tuir Prinsípiu Paris nian, ne’ebé estabelese padraun sira ba instituisaun nasionál sira direitus umanus nian (NHRIs). Atu mantein estatútu “A”, instituisaun sira ténke hatudu independénsia husi governu, mandatu direitus umanus ne’ebé luan, finansiamentu no rekursu adekuadu, no transparénsia iha lideransa. Ho akreditasaun ida-ne’e, PDHJ mantein nafatin direitu partisipasaun tomak iha Konsellu Direitus Umanus ONU nia laran no mekanizmu direitus umanus internasionál sira seluk, ne’ebé permite nia atu halo advokasia liután ba direitus umanus iha palku globál.
Sub-Komité Akreditasaun (SCA) elojia PDHJ nia progresu iha área xave oioin, inklui nia kompromisu ba lideransa inkluzivu, subliña importánsia transparénsia iha selesaun ba Provedór (Provedór) no halo advokasia ba prosesu ida ne’ebé inkluzivu liu ne’ebé envolve sosiedade sivíl. PDHJ mós hetan elojiu ba nia avansu sira iha reprezentasaun jéneru, ho feto sira kaer 59% hosi knaar jestaun nian, hatudu progresu signifikativu ba igualdade jéneru. Instituisaun nia efikásia iha implementasaun rekomendasaun sira direitus umanus nian hosi 2018 to’o 2022 reforsa liután nia papél hodi asegura responsabilidade governu nian. Adisionalmente, SCA rekoñese PDHJ nia esforsu sira ne’ebé la’o hela atu asegura independénsia finanseira, hodi garante katak nia bele kontinua nia serbisu vital lahó limitasaun esterna sira.
PDHJ ho orgullu simu akreditasaun renovadu ida-ne’e, hanesan validasaun ba ninia servisu maka’as no dedikasaun. Nu’udar instituisaun ne’e la’o ba oin, nafatin iha kompromisu atu hametin liután protesaun direitus umanus iha Timor-Leste no garante kumprimentu tomak ba Prinsípiu Paris nian. Rekoñesimentu ida-ne’e sai hanesan onra ida no motivasaun ida ba PDHJ atu kontinua nia misaun iha tinan haat oin mai—serbisu la kole atu tane aas direitus umanus, promove governasaun demokrátiku, no hasa’e responsabilizasaun públika.
This post is also available in: English