Dili, 4–5 Agostu 2025 –Provedoria Direitus Umanus no Justisa (PDHJ) hala’o enkontru orientasaun loron rua iha CNC Balide ba nia Diretór Ezekutivu, Diretór Nasionál no Delegasaun Teritoriál no Xefe Departamentu foun sira.
Orientasaun loron rua ne’e hahú ho vizita guiada ba Muzeu Chega! iha Balide. Muzeu ne’ebé tau iha eis-prizaun polítika, serve nu’udar memoriál no sentru edukasaun ne’ebé dokumenta violasaun direitus umanus ne’ebé komete durante Timor-Leste nia luta ba independénsia. Vizita ne’e fó hanoin ba partisipante sira kona-ba nasaun ne’e nia istória todan, ninia povu nia reziliénsia, no importánsia mandatu PDHJ nian atu salvaguarda direitus umanus no garante katak abuzu sira hanesan ne’e nunka akontese tan.
Hafoin vizita ne’e, kontinua ho atividade orientasaun estratéjiku ba membru na’in 16 hosi ekipa lideransa foun. Provedór Virgílio da Silva Guterres “Lamukan” deskreve eventu ne’e nu’udar oportunidade ida atu reforsa forsa institusionál PDHJ nian, unifika persesaun lideransa nian, no kontinua nia misaun atu proteje sidadaun sira-nia direitu no hadi’a prestasaun atendimentu públiku.
“Ita presiza fahe persepsaun no komprensaun ne’ebé hanesan atu nune’e ita hamutuk bele lori ba oin misaun no vizaun PDHJ nian,” dehan Provedór durante nia diskursu abertura. Nia hatutan “Dezafiu saida de’it mak ita hasoru, ita tenke la’o ho rasionalidade no komunikasaun ne’ebé di’ak.”
Provedóra-Adjunta ba Direitus Umanus, Maria Marilia da Costa, reforsa hanoin ida ne’e hodi hateten, “Diretór sira tenke hatene uluk diresaun institusionál molok lidera ema seluk.” Provedór-Adjuntu ba Boa Governasaun, Rigoberto Monteiro, destaka nesesidade atu armoniza persesaun sira iha lideransa tomak, hodi nota katak opiniaun sira ne’ebé la hanesan antes ne’e halo susar atu avansa ho unidade. Orientasaun ne’e deskreve hanesan espasu ida atu aliña perspetiva sira no estabelese dalan ida ne’ebé klaru ba oin.
Ajenda loron rua ne’e inklui aprezentasaun xave husi PDHJ nia peritu jurídiku no tékniku sira. Hirak-ne’e kobre instituisaun nia mandatu, enkuadramentu estratéjiku (2024–2028), polítika kooperasaun no parseria, estratéjia diseminasaun mídia no informasaun, no pilár prinsipál sira PDHJ nia serbisu: protesaun, supervizaun, prevensaun, promosaun, no dezenvolvimentu institusionál.
Aprezentasaun espesiál hato’o husi Ofisiál Jurídiku PDHJ Helena Madeira, Espesialista Kooperasaun Institusionál Olga Vilanova Sequeira, Espesialista Mídia Antoninho Bernardino, no Espesialista Planeamentu no Programasaun Martinho Moniz no Eusebio Asis Belo. Sesaun ida-idak tuir ho diskusaun nakloke no reflesaun ho Provedór, Adjuntu sira, no lideransa foun sira.
Orientasaun ida-ne’e marka marku institusionál ida ne’ebé signifikativu, hodi garante katak PDHJ nia lideransa ekipadu ho koñesimentu, vizaun, no valór sira ne’ebé fahe hodi fó justisa no tane aas direitus umanus iha nasaun tomak. Nune’e mós reforsa PDHJ nia kompromisu ba profisionalizmu, servisu públiku, no integridade konstitusionál.
This post is also available in: English