Ave Caicoli, Dili, Timor-Leste

info@pdhj.tl

  • tp
  • en

PDHJ Lansa Formasaun Direitus Humanus ba F-FDTL iha Sentru Instrusaun Militár Iha Metinaro

Metinaro, 14 jullu 2025 – Provedór Direitus Umanus no Justisa, Virgílio da Silva Guterres “Lamukan”, ofisialmente halo abertura ba formasaun loron lima kona-ba “Papél FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) no Direitus Umanus” ba membru Forsa Apoiu Jerál (FAG) iha Kuartel Jerál F-FDTL Metinaro.

Iha nia diskursu abertura, Provedór hato’o ninia apresiasaun klean ba oportunidade atu ko’alia iha instituisaun krítiku rua nia oin, F-FDTL no Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) kona-ba tópiku direitus umanus.

“Kuandu ita ko’alia de’it kona-ba FDTL, bele rona hanesan tékniku. Maibé bainhira ita ko’alia kona-ba FALINTIL, ita ko’alia kona-ba legadu istóriku ida, entidade ida ne’ebe nia naran sei la lakon iha istoria, no mezmu hetan izolamentu husi rai seluk, Nia hamriik metin hodi defende povu no sira-nia direitu, inklui direitus umanus,” dehan Guterres durante eventu ne’e iha loron 2020 Jullu.

Nia subliña katak formasaun ne’e tenke sai hanesan referénsia matadalan ba membru F-FDTL sira, fó hanoin ba sira katak sira-nia papél la’ós atu domina estadu, maibé atu serví estadu.

“Uza farda no lori kilat la’ós símbolu na’in ba estadu, ida-ne’e símbolu responsabilidade, atu defende direitu povu nian, hanesan konsagra ona iha Artigu 1 Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste, estadu demokrátiku soberanu ida ne’ebé governa husi estadu direitu, ho abut iha vontade povu no respeitu ba dignidade umanu.”

Provedor hato’o esperansa katak formasaun ne’e bele hametin membru F-FDTL nia profisionalizmu no hakle’an liután sira-nia kompromisu atu tane aas direitus umanus iha sira-nia kna’ar loroloron.

Nune’e mós ko’alia iha eventu ne’e, Tenente Koronél João Bosco Ximenes, Komandante Forsa Jerál Apoiu (FAG), destaka importánsia hosi formasaun ba militár nia aliñamentu ho prinsípiu direitus umanus.

“FALINTIL-FDTL tenke hala’o nia kna’ar ho respeitu ba norma direitus umanus. Enkuantu ita iha regulamentu dixiplinár rasik, sira tenke serbisu tuir lei nasionál no padraun direitus umanus internasionál,” nia nota.

Nia mós rekoñese knaar duplu F-FDTL nian, liuliu durante emerjénsia sira bainhira militár presiza atu apoia polísia, hodi subliña katak maski iha situasaun sira hanesan ne’e, asaun sira tenke mantein iha limite sira lei nian no direitus umanus nian.

“Treinamentu ida-ne’e importante tebes atu hadi’a ami nia membru sira nia komprensaun kona-ba oinsá atu atua ho responsabilidade, ho hanoin no konduta profisionál, partikularmente hodi rezolve problema sira lahó viola prinsípiu direitus umanus sira.”

Tenente Koronel Ximenes enkoraja partisipante hotu-hotu atu envolve tomak no atu fahe koñesimentu ne’ebé hetan ho sira nia maluk sira.

Formasaun ne’ebé hala’o iha loron 14 to’o 18 fulan-jullu tinan 2025, nu’udar rezultadu husi kooperasaun ne’ebé la’o hela entre Provedór Direitus Umanus no Justisa (PDHJ), Unidade Asesoria Direitus Umanus ONU nian (UADU), no F-FDTL, parseria ida ne’ebé inisialmente estabelese iha tinan 2017 no hafoun fali iha tinan 2023 formasaun sira direitus umanus nian mantein hanesan foku prinsipál ida ne’e. kolaborasaun, ho objetivu atu hasa’e pesoál F-FDTL nia kapasidade, reforsa sira-nia responsabilidade, no hametin klareza kona-ba sira-nia misaun iha sosiedade demokrátiku.

This post is also available in: English

Notisia seluk

Provedór Partisipa iha  Festivál Rezisténsia Populár no Lansamentu Livru Promove Memória Koletiva no Direitus Umanus

Dili, 11 jullu 2025 – Provedór Direitus Umanus no Justisa, Virgílio da Silva Guterres “Lamukan”, partisipa iha semináriu ne’ebé organiza iha ámbitu Festivál Kultura...

PDHJ Realiza Formasaun Konaba Boa Governasaun no Direitus Humanus ba Líder Komunitáriu sira iha Ermera

Ermera, 7 Jullu 2025 –Provedór-Adjuntu ba Boa Governasaun, Rigoberto Monteiro, ofisialmente halo abertura ba formasaun loron tolu kona-ba governasaun di’ak, mediasaun, no direitus umanus...

Provedoria Propoin Pontu Fokál Lokál Hodi Mellora Atendementu Keixa Iha Covalima

Covalima, 24 juñu 2025 — Provedór Direitus Umanus no Justisa, Virgílio da Silva Guterres “Lamukan”, akompaña husi Diretór Delegasaun Territoriál Maliana PDHJ nian, Domingos...

PDHJ Husu Aliñamentu Lejizlativu Hodi Proteje Direitu LGBTQI+ No Defisiénsia iha Timor-Leste

Ermera, 18 juñu 2025 — Provedór Direitus Umanus no Justisa, Virgílio da Silva Guterres “Lamukan”, subliña katak promosaun diversidade no inkluzaun—partikularmente iha relasaun ho...
Skip to content