Ave Caicoli, Dili, Timor-Leste

info@pdhj.tl

  • tp
  • en

PDHJ no MAE Kapasita Líder Komunitáriu hamutuk 16 kona-ba Boa Governasaun, Mediasaun, no Direitus Umanus

Suai, 28–30 jullu 2025 – Líder komunitáriu eleitu na’in sanulu-resin-neen hato’o sira-nia onra no satisfasaun hodi kompleta programa formasaun loron tolu, ne’ebé hala’o husi 28–30 jullu 2025, ne’ebé foka liu ba governasaun di’ak, knaar PDHJ nian, mediasaun no konsiliasaun, no direitus umanus.

Iha nia diskursu abertura no enseramentu, Provedóra-Adjunta Direitus Umanus, Maria Marilia da Costa, subliña katak formasaun ida ne’e la’os ikus, maibé inisiu hosi responsábilidade koletivu. Nia subliña katak komprensaun kona-ba direitus umanus, prinsípiu governasaun di’ak, no abilidade mediasaun labele haree hanesan teoria de’it, maibé hanesan ferramenta prátika atu salvaguarda sidadaun ida-idak nia dignidade no garante armonia iha komunidade nia laran.

“PDHJ eziste atu hametin no amplifika sidadaun hotu-hotu nia lian no direitu. Nune’e ami labele lao mesak, ami persiza na’i no ina suku sira, autoriedade hotu-hotu atu sai nu’udar rede (antenna) no mós amplifier hodi amplifika no halo konesaun povu nia lian ho Provedoria, inklui sai pontu kontaktu entre estadu no komunidade,” hateten Adjunta.

Nia hatutan tan katak justisa, respeitu ba direitus umanus, no governasaun di’ak labele sai nafatin aspirasaun, maibé sai realidade ne’ebé hahú iha uma-laran, buras iha aldeia, no habelar iha nasaun tomak ne’ebé alkansa liuhosi hakat ki’ik maibé konsistente ho integridade.

“Mai ita kontinua harii no hametin kooperasaun ho korajen no orgullu, servisu maka’as husi ita-nia komunidade sira ba Timor-Leste ida ne’ebé proteje direitus umanus no presta servisu públiku ne’ebé justu no efetivu,” nia konklui.

Nune’e mós ko’alia iha eventu ne’e, Diretór Jerál Desentralizasaun no Poder Lokál, Antonio Augusto Guterres, esplika katak formasaun ne’e nu’udar rezultadu kooperasaun entre PDHJ ho Ministériu Administrasaun Estatál (MAE) hodi haforsa kapasidade autoridade Suku (aldeia) iha nasaun tomak.

“Autoridade suku sira mak besik liu ba povu. Nu’udar suku foun sira kria tuir Dekretu-Lei No. 6/2016, formasaun sai esensiál. Líder suku sira tenke imparsiál, pasiénsia, no iha kapasidade atu rezolve konflitu sira ho justu. Suku, nu’udar ‘estadu ki’ik,’ presiza líder ida ne’ebé maduru, rigorozu, no desizivu, lahó viola lei nasaun nian,” nia hateten.

Nia mós husu ba Xefe Suku sira atu fahe koñesimentu ne’ebé hetan ona ho membru sira husi sira-nia Konsellu Suku hodi garante formasaun ne’e fó benefísiu ba komunidade luan liu.

Líder komunitáriu sira mós reflete kona-ba valór programa nian. Febriano Pereira, Xefe Suku Oges, hateten formasaun ne’e relevante tebes tanba aborda diretamente asuntu sira ne’ebé sira hasoru, hanesan direitus umanus, governasaun, no rezolusaun konflitu. Sergio do Rego, Xefe Suku Fatumean, akresenta katak sesaun sira ne’ebé hato’o husi formadór PDHJ sira hasa’e tebes sira-nia koñesimentu, hodi fó dalan ba sira atu orienta sira-nia konsellu no komunidade sira ho efetivu liután.

Treinamentu ne’e hala’o iha Salaun Enkontru Postu Administrativu Suai iha Munisípiu Covalima, hodi marka pasu ida tan iha PDHJ no MAE nia esforsu hamutuk atu promove lideransa komunitária ne’ebé efetivu no bazeia ba direitu iha Timor-Leste tomak.

This post is also available in: English

Notisia seluk

Unifika Persesaun: PDHJ Realiza Orientasaun Estratéjiku ba Ekipa Lideransa Foun Sira

Dili, 4–5 Agostu 2025 –Provedoria Direitus Umanus no Justisa (PDHJ) hala’o enkontru orientasaun loron rua iha CNC Balide ba nia Diretór Ezekutivu, Diretór Nasionál...

“Servi mak Moris”: PDHJ Fo Pose ba Funsionariu Foun Sanulu Hodi Reforsa Prestasaun Atendimentu Públiku

Dili, 1 Agostu 2025 – Funsionáriu na’in sanulu simu ofisialmente pose hodi asume knaar lideransa nu’udar Xefe Departamentu no Diretór iha Provedoria Direitus Umanus...

PDHJ Partisipa iha Enkontru Grupu Traballu Tékniku SEANF ba dala 2 iha Yogyakarta

Yogyakarta, Indonézia, 22-24 jullu 2025 – Provedoria dos Direitos Humanos e Justiça (PDHJ) Timor-Leste hola parte iha Sorumutu Grupu Traballu Tékniku (TWG, sigla Ingléz)...

Provedór Destaka Dezenvolvimentu Inkluzivu iha Workshop Nasionál kona-ba Direitu Defisiénsia nian

Dili, 18 Jullu 2025 – Provedór Direitus Umanus no Justisa, Virgílio da Silva Guterres “Lamukan”, sai nu’udar oradór prinsipál iha workshop reflesaun nasionál kona-ba...
Skip to content